Het laatste nieuws 
We lezen het allemaal: de hypotheekrente is een stuk hoger dan pak’m beet een jaar geleden. Tegelijk koelt de huizenmarkt af. Is dat goed of slecht nieuws voor wanneer je nu een huis wilt kopen?
Leenruimte
Het maximale bedrag dat je kunt lenen wordt uiteraard bepaald door je (gezamenlijke) inkomen en de waarde van de woning, maar ook door de hypotheekrente. Hoe hoger die is, hoe hoger de maandlasten en hoe kleiner de leenruimte. Lichtpuntje is dat veel mensen in 2023 een loonsverhoging hebben gekregen. Vanaf 2023 geldt daarbij dat stellen iets meer kunnen lenen, omdat het tweede inkomen nu voor honderd procent meetelt, en niet voor negentig procent.
Starters
Starters op de woningmarkt hebben de meeste last van de beperkte leenruimte. Anders dan doorstromers hebben zij nog geen overwaarde opgebouwd en vaak hebben ze ook weinig eigen geld om in te brengen. Veel starters doen een beroep op hun ouders, maar de jubelton is sinds dit jaar grotendeels van de baan. Het goede nieuws is dat de huizenprijzen dalen en er minder wordt overboden. Maar uit berekeningen van diverse woningexperts blijkt dat de huizenmarkt nog flink verder moet afkoelen wil de betaalbaarheid toenemen.
Hypotheekrenteaftrek
Wie meer hypotheekrente betaalt, kan ook meer aftrekken. Die aftrek heeft in de huidige markt een behoorlijk effect op je netto maandlasten. Zoals bekend is de hypotheekrenteaftrek de afgelopen jaren beperkt. Dat merk je overigens alleen wanneer je met je inkomen in de hoogste belastingschijf valt.
Je mag de hypotheekrente niet aftrekken wanneer je kiest voor een aflossingsvrije hypotheek. Die heeft lagere maandlasten omdat je niet aflost, en toen de rente laag stond was het voor veel kopers een populaire manier om meer leenruimte te creëren. De hypotheekrenteaftrek was bij zo’n lage rente immers minder interessant.
Plannen 2024
Het kabinet is voornemens om in 2024 een paar zaken aan te passen bij de berekening van de normen. Voor starters moet de actuele stand van de studieschuld bepalend worden en niet de originele schuld. Ook wil het kabinet meer rekening gaan houden met het energieverbruik van woningen. Bij de aankoop van een woning met een laag energieverbruik of bij het nemen van energiebesparende maatregelen, kan een koper immers verantwoord een hogere hypotheek aangaan. Sommige geldverstrekkers bieden een rentekorting (en dus lagere maandlasten) wanneer je een energiezuinig huis koopt of realiseert.
Wat te doen?
Wat kun je als starter het beste doen? Wachten totdat de prijzen verder dalen of juist niet? Wat als nu je droomhuis voorbij komt? Of de rente blijft stijgen? Zoek in ieder geval uit wat je mogelijkheden zijn. Kunnen je ouders je een beetje helpen? Is er in jouw gemeente een starterslening mogelijk? Kun je wellicht meer lenen omdat je nu aantoonbaar duur huurt en dat kunt betalen? En hoeveel spaargeld heb je eigenlijk nodig? Dan kun je daar alvast aan werken.
Heb je al een koophuis en heb je een paar maanden geleden berekend wat je voor een volgende woning kunt lenen? Ook dan is het verstandig om het effect van de hoge rente op je maandlasten nog eens te bekijken. Dat het bedrag binnen de leenruimte past, wil immers nog niet zeggen dat het ook in jullie huishoudboekje goed uitkomt.
